เข้าใจ “ดอกเบี้ย” แบบไม่ต้องใช้เครื่องคิดเลข เพื่อให้ไม่พลาดทุกการกู้หรือฝากเงิน

คำว่า “ดอกเบี้ย” อาจดูเป็นเรื่องซับซ้อนสำหรับหลายคน โดยเฉพาะเวลาต้องเซ็นสัญญากู้เงิน หรือเลือกบัญชีฝากประจำ หลายคนจึงเลือกเชื่อเจ้าหน้าที่ หรือดูแค่ยอดผ่อนต่อเดือนแล้วตัดสินใจ แต่ความจริงแล้ว การเข้าใจดอกเบี้ยแบบง่าย ๆ โดยไม่ต้องคำนวณซับซ้อนสามารถช่วยให้คุณไม่เสียเปรียบ และเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทางการเงินได้คุ้มค่ามากขึ้น

ดอกเบี้ยคืออะไร เข้าใจง่าย ๆ

ดอกเบี้ย คือเงินที่คุณจ่ายเพิ่มจากเงินต้น หากคุณเป็นผู้กู้ หรือเงินที่คุณได้รับเพิ่มหากคุณเป็นผู้ฝาก โดยทั่วไปแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก:

1. ดอกเบี้ยคงที่ (Fixed Rate): อัตราที่แน่นอนตลอดสัญญา เช่น ผ่อนบ้านปีละ 3%
2. ดอกเบี้ยลอยตัว (Floating Rate): เปลี่ยนแปลงตามเงื่อนไขตลาด เช่น ดอกเบี้ยอิงอัตรา MRR หรือ MLR

ตัวอย่างดอกเบี้ยที่พบได้บ่อย

• ฝากเงิน: ธนาคารให้ดอกเบี้ยเงินฝาก เช่น 1.5% ต่อปี หากคุณฝาก 100,000 บาท จะได้ดอกเบี้ยประมาณ 1,500 บาทต่อปี
• กู้บ้าน: ดอกเบี้ย 3% ต่อปี แบบลดต้นลดดอก หมายความว่ายิ่งผ่อนมาก ดอกเบี้ยยิ่งลดเร็ว
• บัตรเครดิต: ดอกเบี้ยสูงถึง 16–18% ต่อปี หากจ่ายขั้นต่ำ อาจใช้เวลาหลายปีในการปิดยอดทั้งหมด

วิธีดูว่าดอกเบี้ยแบบไหนคุ้ม หรือควรเลี่ยง

• ดอกเบี้ยที่ต่ำกว่าเงินเฟ้อ อาจไม่คุ้มค่าถ้าคุณต้องการเก็บเงินให้งอกเงย เช่น เงินฝาก 0.5% ในปีที่เงินเฟ้อสูงถึง 3%
• ดอกเบี้ยเกิน 10% มักควรระวัง โดยเฉพาะหนี้บัตรเครดิต หรือสินเชื่อนอกระบบ
• ดอกเบี้ยผ่อนของที่ไม่จำเป็น เช่น ผ่อนโทรศัพท์รุ่นใหม่ อาจเป็นดอกเบี้ยแฝงแม้จะโฆษณาว่า 0%

เรื่องที่ต้องรู้เกี่ยวกับดอกเบี้ยผ่อนบ้านผ่อนรถ

• สินเชื่อผ่อนบ้านมักใช้ดอกเบี้ยแบบลดต้นลดดอก (Effective Rate) หมายความว่ายิ่งคุณผ่อนมาก ดอกเบี้ยรวมจะยิ่งน้อยลง
• ดอกเบี้ยแบบ Flat Rate (คงที่ทั้งปีจากยอดกู้เต็ม) ใช้บ่อยกับสินเชื่อรถ หรือสินเชื่อส่วนบุคคล ซึ่งอาจดูเหมือนต่ำ แต่จริง ๆ แล้วมีค่า Effective สูงกว่าแบบลดต้นลดดอกหลายเท่า

เข้าใจดอกเบี้ยแบบไม่ต้องคำนวณ

• เปรียบเทียบ “ยอดรวมที่ต้องจ่าย” ไม่ใช่แค่ยอดต่อเดือน
• ถามหาค่า Effective Rate ทุกครั้ง แม้โฆษณาจะระบุว่า 0%
• ดอกเบี้ยที่แท้จริงควรถูกต้องตามระยะเวลา เช่น บอก 3% ต่อปี แต่ให้ผ่อน 6 เดือน ควรคิดเป็นครึ่งเดียว

เคล็ดลับเลือกดอกเบี้ยที่เหมาะกับตัวเอง

• ถ้าแน่ใจว่าใช้เงินไม่นาน เลือกดอกเบี้ยลอยตัว อาจจ่ายถูกกว่าถ้าดอกเบี้ยไม่ขึ้น
• ถ้ารายได้แน่นอน และไม่ชอบความเสี่ยง เลือกดอกเบี้ยคงที่เพื่อความอุ่นใจ
• หากฝากเงินระยะสั้น เลือกบัญชีที่ให้ดอกเบี้ยรายเดือนและไม่มีค่าธรรมเนียมถอน

การอ่านตัวเลขดอกเบี้ยให้เข้าใจ ไม่ใช่เรื่องยากหรือน่าเบื่ออีกต่อไป ขอแค่รู้พื้นฐาน และตั้งคำถามก่อนตัดสินใจ ทุกการกู้หรือการฝากจะกลายเป็นเรื่องที่คุณควบคุมได้